“Trong kiếm đạo, nếu tâm bị kẹt vào một hình dạng cố định, thì sẽ không thấy được chuyển động thực sự. Hãy để tâm như nước – không hình dạng, nhưng ôm lấy mọi hình.”
Musashi
Dòng Chảy
Dòng nước không có hình dạng cố định.
Nó trườn qua những phiến đá, lách qua khe hẹp, tràn ra đồng bằng, và cũng có lúc bị dồn lại thành lũ.
Có khi là cơn sóng ầm ào. Có khi chỉ là giọt sương trên lá. Nhưng dù mang hình gì, nước vẫn là nước — nó không ngừng trôi.
Người kiếm sĩ cũng vậy.
Trong suốt hành trình tập luyện, sẽ có những thời khắc trôi chảy, mọi đòn thế liền mạch, tinh thần ổn định.
Nhưng cũng có lúc đòn không trúng, cơ thể không nghe lời, tâm bị xao động bởi một ánh mắt, một lời chê, một trận thua.
Tập kiếm không phải là để né tránh những hoàn cảnh đó. Mà là để đi xuyên qua chúng.
Không chống lại. Không cố đè nén.
Chỉ đơn giản như nước — thấy rõ bản chất của từng khúc quanh, và đi xuyên qua đó một cách vừa vặn.
Nước không chọn hình. Nó nhận hình.
Có người mong lúc nào cũng được tập trong trạng thái tốt nhất. Có người muốn luôn chiến thắng. Nhưng Kendo không có một mùa xuân kéo dài. Đôi khi người ta phải tập trong cả hai trạng thái không ổn về cả thể chất và tâm lý, trong bức bối, trong thời điểm không hiểu được chính mình.
Những lúc đó, nếu tâm còn muốn cưỡng cầu — “phải giỏi hơn”, “phải đúng hơn”, “phải mạnh hơn” — thì câu hỏi là “giỏi hơn để tiến tới điều gì?” “bức tường ở đây là gì”?
Nhưng nếu biết lùi lại nửa bước, nhận ra: “Hôm nay mình không ở trạng thái tốt. Nhưng mình vẫn sẽ chấp nhận bước vào.”
Thì ngay cả trạng thái bất an đó cũng trở thành một hình dạng của nước.
Không cần lúc nào cũng êm.
Có hôm như suối. Có hôm như biển động.
Và cả hai đều đúng.
Lướt qua – không phải để bỏ qua, mà để thấy rõ
Kendo là nghệ thuật về sự thật. Mỗi đường kiếm, mỗi lần jigeiko, là một sự thật được bày ra — không thể giấu.
Chính vì thế, càng đi sâu vào kiếm, người tập càng học được cách thấy rõ sự vật như nó là, không tô vẽ, không hợp lý hóa.
Thấy rõ một đòn trượt. Thấy rõ một tâm sân.
Và rồi — như dòng nước — đi qua.
Không phản kháng.
Không trốn chạy.
Cũng không dính mắc.
Chỉ có một điều cần giữ: tiếp tục chảy.
Dù là khe suối hẹp, hay đại dương sâu.
…và hãy tận hưởng mọi khúc quanh
Dòng nước không hối hả để tới đích.
Nó sống trong từng chỗ nó đi qua — dù là vực sâu lạnh lẽo, vũng bùn đục ngầu, hay những cánh đồng rực nắng.
Nó cảm được đất đá dưới chân, ánh sáng trên mặt, và tiếp tục đi, mang theo cả vẻ đẹp lẫn thách thức của từng vùng đất.
Người tập kiếm, nếu giữ được tâm như vậy, sẽ không chỉ “tiến bộ” — mà sống được trong từng trận đấu, từng buổi keiko, từng khoảnh khắc chạm shinai.
Thắng – thua, hay – dở, sắc – cùn… tất cả đều là những miền đất của hành trình.
Và khi đã biết tận hưởng chính dòng chảy của mình, thì kiếm đạo không còn là một cuộc leo núi, mà trở thành một dòng sông — nơi từng nhát kiếm đều là một bước đi đẹp, dù trong mưa hay nắng.